Bộ trưởng đánh giá việc đảm bảo quyền đại diện và quyền làm chủ của nhân dân trên địa bàn huyện, quận, phường thí điểm như thế nào?

- Qua thực tế thí điểm không tổ chức HĐND ở 10 tỉnh, thành phố vừa qua (Lào Cai, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Nam Định, Quảng Trị, TPHCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đà Nẵng, Phú Yên, Kiên Giang), chúng tôi đánh giá tính đại diện và quyền làm chủ của nhân dân trong thực thi quyền lực nhà nước trên địa bàn huyện, quận, phường được bảo đảm phát huy. Thông qua các hoạt động của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp trên, Uỷ ban MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội; thông qua hoạt động tiếp công dân và việc cung cấp, công bố thông tin, tiếp thu ý kiến, giải quyết các đề xuất, kiến nghị từ nhân dân của UBND huyện, quận, phường.

Trong năm thí điểm, hoạt động tiếp công dân tại các huyện đã tăng 17,6% so với năm trước thí điểm; tại các quận tăng 6,3%; các phường thuộc quận tăng 11%. Số kiến nghị, đề xuất trực tiếp của nhân dân và doanh nghiệp đến UBND huyện tăng 8,4%, đến UBND quận tăng 6%; thông qua Uỷ ban MTTQVN huyện, quận đến UBND cùng cấp tăng lần lượt là 37% và 23%. Điều này cho thấy, việc thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường không những không ảnh hưởng đến quyền dân chủ của người dân, mà còn tạo thuận lợi hơn cho người dân khi tham gia quản lý nhà nước. 

Thưa Bộ trưởng, việc giám sát, kiểm tra đối với hoạt động của UBND huyện, quận, phường thí điểm được thực hiện như thế nào?

- Trong tờ trình với Quốc hội, Ban chỉ đạo T.Ư cũng có trình là khi không tổ chức HĐND thì tăng cường vai trò giám sát của các đoàn thể. Tất nhiên, việc giám sát của mặt trận khác với vai trò giám sát của HĐND, nhưng vai trò tập hợp ý kiến của mặt trận để phản ánh với UBND cùng cấp và theo dõi việc giải quyết của UBND cùng cấp đối với những kiến nghị của ND là rất quan trọng. Tới đây sẽ có ký kết liên tịch giữa Chính phủ và UBTƯ Mặt trận Tổ quốc VN về vấn đề này, tôi chắc chắn là khi có văn bản đó thì hoạt động giám sát của mặt trận sẽ tốt và rõ hơn.

Tuy nhiên, cũng có những vấn đề phát sinh, nhiệm vụ của HĐND cấp tỉnh tại những địa phương thí điểm được điều chỉnh theo hướng giao thêm các nhiệm vụ mới, song biên chế vẫn như cũ nên có khó khăn khi tổ chức giám sát đối với hoạt động của UBND huyện, quận, phường, toà án ND, viện kiểm sát ND huyện, quận ở những nơi thí điểm.

Khi không tổ chức HĐND thì cấp chính quyền huyện, quận, phường hình thành trên cơ sở nào, vì Hiến pháp quy định UBND là do HĐND cùng cấp bầu ra?

-Tại các nơi thí điểm, khi không tổ chức HĐND huyện, quận, phường thì chủ tịch UBND cấp trên bổ nhiệm trực tiếp chủ tịch, phó chủ tịch, uỷ viên UBND cấp dưới. Tuy nhiên, tôi cũng phải bổ sung một điều là trước khi bổ nhiệm thì phải thực hiện quy trình bổ nhiệm của Đảng, tức là các đồng chí ở ban tổ chức tỉnh uỷ sẽ lấy ý kiến của các cấp, các ngành theo quy định 67, 68 của Trung ương tiến hành quy trình bổ nhiệm chặt chẽ.

Với những kết quả khả quan của bước 1 thí điểm, việc thực hiện không tổ chức HĐND huyện, quận, phường có được triển khai trên phạm vi cả nước?

-Tiến trình để có thể nhân rộng ra trên phạm vi cả nước thì Ban chỉ đạo T.Ư thống nhất là sẽ trình với cấp có thẩm quyền để mà chỉnh sửa Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác liên quan đến hoạt động của chính quyền ND cấp huyện, quận, phường, trên cơ sở ấy mới có điều kiện nhân rộng. Việc chỉnh sửa Hiến pháp, theo chúng tôi là một việc khó, nhưng các đại biểu Quốc hội ở các uỷ ban Quốc hội có góp ý với chúng tôi, cũng có thể sửa được bằng thông qua nghị quyết của Quốc hội sửa một-hai điều của Hiến pháp trước cho phù hợp với việc chúng ta nhân rộng mô hình không tổ chức HĐND huyện, quận, phường. Trong khi chờ Quốc hội phê chuẩn thì chúng ta tiếp tục thực hiện ở 10 tỉnh, thành phố thí điểm, chưa có điều kiện thí điểm thêm địa phương nào khác.

-Xin cảm ơn Bộ trưởng!