Báo Rappler hôm nay trích nguồn Bộ Ngoại giao Philippines đăng tải bài phát biểu của Ngoại trưởng Albert del Rosario trước Tòa trọng tài thường trực (PCA) tại The Hague (Hà Lan) vào chiều 7/7 (giờ địa phương). 

Vụ kiện có "tác động toàn cầu"

Trong phiên xử chiều 7/7 (giờ địa phương), Ngoại trưởng Rosario nêu ra những lý do khiến Manila đưa đơn kiện Bắc Kinh về yêu sách chủ quyền vô lý thông qua cái gọi là "đường lưỡi bò" hay "đường 9 đoạn" ở Biển Đông.

Trung Quốc nhiều lần tuyên bố không tham gia vụ kiện liên quan đến chủ quyền và phân định biển này và lớn tiếng nói rằng Tòa trọng tài thường trực không có quyền phán quyết theo Công ước Liên Hợp Quốc về luật Biển (UNCLOS). 

Theo Rappler, tại phiên tòa, Manila phá vỡ luận điệu trên của Trung Quốc bằng cách khẳng định không yêu cầu tòa án đưa ra phán quyết về phương diện chủ quyền lãnh thổ và phân định biển trong tranh chấp giữa nước này với Trung Quốc ở Biển Đông. 

“Chúng tôi có mặt ở đây vì muốn làm rõ những quyền về biển của chúng tôi ở Biển Đông. Đây là vấn đề mà tòa án có quyền phán quyết”,  tờ The Philippine Star dẫn lời Ngoại trưởng Rosario phát biểu.

Ngoại trưởng Philippines cũng nhấn mạnh rằng đây là vấn đề quan trọng không chỉ đối với Manila, mà còn đối với tất cả quốc gia có tranh chấp trên Biển Đông và thậm chí đối với tất cả quốc gia thành viên của UNCLOS.”

Rappler cũng dẫn lời phát ngôn viên Tổng thống Philippines Abigail Valte, thuộc phái đoàn đến Tòa trọng tài thường trực, Ngoại trưởng Rosario kêu gọi tòa tuyên bố có quyền phán quyết vụ kiện về Biển Đông vì vụ này “có tác động đối với toàn cầu và đối với việc áp dụng quy tắc luật pháp trong các tranh chấp biển”.

Trung Quốc dùng bạo lực, gặm nhấm Biển Đông

Trong bài phát biểu, Ngoại trưởng Rosario khẳng định chiếu theo luật pháp quốc tế, “đường 9 đoạn” hay “đường lưỡi bò” không có cơ sở. Ông cũng nói rằng Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS thông qua việc cản trở Philippines thực hiện quyền chủ quyền cũng như quyền tài phán và làm tổn hại môi trường biển khu vực bằng cách bồi đắp đảo nhân tạo, phá hủy các rạn san hô ở Biển Đông.

Ngoại trưởng Philippines cũng chỉ trích Trung Quốc “vũ lực” để áp đặt các yêu sách trên Biển Đông, ngăn chặn các quốc gia ven biển khác, trong đó có Philippines, khai thác trong khu vực nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của họ.

"Những quan điểm và cách cư xử của Trung Quốc ngày càng trở nên hung hăng và gây rối hơn", ông Rosario phát biểu, "Theo các nhà quan sát, Bắc Kinh đang áp dụng chiến thuật cắt lát - triển khai những bước nhỏ mà từng bước đơn lẻ không đủ để gây nên khủng hoảng, nhưng xét tổng thể, chúng cho thấy Bắc Kinh muốn từng bước tạo ra "sự đã rồi" trên khắp Biển Đông."

Ông Rosario cũng lập luận rằng Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS) được 162 quốc gia tham gia ký kết, là một "yếu tố cân bằng", giúp các nước nhỏ hơn có thể yêu cầu những nước lớn ngừng vi phạm lãnh thổ của mình. Ngoại trưởng Philippines lập luận rằng công ước này có thể bị suy giảm hiệu lực nếu không thể ngăn Trung Quốc khỏi việc vi phạm các quyền trên biển của các nước láng giềng.

Theo truyền thông Philippines, sau phần phát biểu của Ngoại trưởng Rosario, các luật sư thuộc văn phòng luật sư Foley Hoag ở Washington (Mỹ) do luật sư Paul Reichler đứng đầu, tiếp tục nêu các luận cứ cho thấy PCA có quyền phán quyết đối với vụ kiện theo UNCLOS.

The Strait Times nhận định cho dù Tòa trọng tài thường trực đưa ra phán quyết có lợi cho Philippines, thắng lợi này chỉ mang tính biểu tượng, vì Trung Quốc từng tuyên bố không chấp nhận phán quyết đó. 

Tuy nhiên, AP dẫn lời Thẩm phán Tòa án tối cao Philippines Antonio Carpio cho rằng một phán quyết có lợi cho Manila sẽ khiến Bắc Kinh bẽ mặt trước cộng đồng quốc tế. Giới phân tích nhận định, nếu phán quyết của Tòa có lợi cho Philippines, Việt Nam và các nước khác cũng có cơ hội tốt để theo đuổi sự vận động pháp lý tương tự như Philippines để ép Trung Quốc phải trở lại bàn đàm phán về chủ quyền.